ดีเอ็นเอบาร์โค้ดเพื่อการระบุชนิดสมุนไพรแปรรูปสกุลขี้เหล็ก (Senna) (DNA Barcode for Identification of Processed Medicinal Senna Species)

Abstract

เพื่อสร้างและศึกษาเปรียบเทียบลำดับนิวคลีโอไทด์เครื่องหมายดีเอ็นเอแบบบาร์โค้ดโดยใช้บริเวณในคลอ-โรพลาสต์ 3 บริเวณ ได้แก่ matK, rbcL และ trnH-psbA intergenic spacer ในพืชสกุลขี้เหล็กและทดสอบระบุชนิดตัวอย่างพืชในสกุลนี้ที่ถูกแปรรูปเป็นยาสมุนไพรรูปแบบต่างๆ จึงได้เก็บตัวอย่างพืช ระบุชนิดด้วยลักษณะสัณฐานวิทยา พบทั้งหมด 14 ชนิด เมื่อสร้างเครื่องหมายดีเอ็นเอแบบบาร์โค้ดประจำชนิดพืชพบว่าบริเวณ trnH-psbA intergenic spacer และ rbcL สามารถระบุชนิดของพืชได้ดีโดยมีค่าความผันแปรของลำดับนิวคลีโอไทด์อยู่ที่ 0.029-0.647 และ 0.010-0.062 ตามลำดับ เก็บพืชสมุนไพรที่แปรรูปแล้วจำนวน 11 ตัวอย่าง มาศึกษาสามารถเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอในบริเวณ trnH-psbA intergenic spacer และ rbcL ได้ 7 ตัวอย่าง นำลำดับนิวคลีโอไทด์มาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับลำดับนิวคลีโอไทด์ของตัวอย่างพืชสด พบว่าบริเวณ trnH-psbA intergenic spacer ใช้ระบุชนิดของสมุนไพรแปรรูปได้ดีที่สุด โดยระบุชนิดได้ 71.43% ลำดับนิวคลีโอไทด์ของบริเวณมาตรฐานในพืชแต่ละชนิดนี้เก็บไว้ที่ฐานข้อมูล GenBank