การวิเคราะห์ และจัดหมวดหมู่เนื้อหาความรู้ในเอกสารใบลานของไทยที่ปริวรรตแล้ว (Analyzing and Classifying Knowledge Content in Transliterated Thai Palm Leaf Manuscripts)

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวม วิเคราะห์และจัดหมวดหมู่เนื้อหาความรู้ในเอกสารใบลานที่ปริวรรตแล้วที่จัดเก็บใน 3 หน่วยงาน ได้แก่ 1) หอสมุดแห่งชาติ 2) โครงการอนุรักษ์เอกสารใบลานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 3) สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จำนวนทั้งสิ้น 184 รายการ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาวิจัย คัดเลือกจำนวนกลุ่มตัวอย่างที่มีชื่อเรื่องคัมภีร์ใบลานไม่ซ้ำกันจำนวน 126 รายการ วิธีการวิจัย ใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล คือแบบบันทึกเนื้อหาความรู้ในรูปของคำศัพท์ (Term) และแนวคิด (Concept) ผลการวิเคราะห์พบว่า มีเนื้อหาความรู้ที่เป็นแนวคิด (Concept) และเนื้อหาที่เป็นศัพท์ (Term) จำนวนทั้งสิ้น 16,845 รายการ และนำมาตรวจสอบความซ้ำซ้อนของเนื้อหาความรู้ พบว่า มีจำนวน 13,597 รายการ ในจำนวนนี้เป็นแนวคิด 1,108 แนวคิด และมีศัพท์ 12,579 รายการ จากนั้นจัดกลุ่มเนื้อหาความรู้โดยใช้แนวคิดการจัดระบบหมวดหมู่ความรู้ (Knowledge Classification approach) เพื่อให้กลุ่มเนื้อหาความรู้ที่มีเนื้อหาเดียวกันเข้าไว้ด้วยกัน และความรู้ที่มีเนื้อหาคล้ายคลึงกันไว้ใกล้กัน ซึ่งสามารถจัดกลุ่มเนื้อหาความรู้ได้ 24 กลุ่ม (Class) 127 หมวดย่อย และ 188 หมู่ย่อย ซึ่งหมวดใหญ่ประกอบด้วย 1) กลุ่มศาสนา 2) กลุ่มยาแผนโบราณ 3) กลุ่มพงศาวดารและประวัติศาสตร์ 4) กลุ่มกฎหมายโบราณ 5) กลุ่มการบำบัดรักษา 6) กลุ่มความเชื่อโบราณ 7) กลุ่มเกษตรกรรม 8) กลุ่มโหราศาสตร์และดาราศาสตร์ 9) กลุ่มวรรณคดีและวรรณกรรม 10) กลุ่มสถาปัตยกรรมและสิ่งก่อสร้างโบราณ 11) กลุ่มประเพณีและวัฒนธรรม 12) กลุ่มดนตรีและนาฏศิลป์ 13) กลุ่มภาษาศาสตร์และอักษรศาสตร์ 14) กลุ่มเวทยมนต์และไสยศาสตร์ 15) กลุ่มสัตวศาสตร์และการเลี้ยงสัตว์ 16) กลุ่มวิทยาศาสตร์ 17) กลุ่มการศึกษา 18) กลุ่มการพาณิชย์ 19) กลุ่มการปกครอง 20) กลุ่มมนุษยกายวิภาค 21) กลุ่มคณิตศาสตร์ 22) กลุ่มศิลปะการต่อสู้และยุทธศาสตร์ 23) กลุ่มการแปรธาตุ 24) กลุ่มศิลปะและภาพวาด โดยกลุ่มเนื้อหาที่มีจำนวนมากที่สุด คือ 1) ศาสนา 2) ยาพื้นเมือง และยาแผนโบราณ 3) วรรณคดีและวรรณกรรม 4) กฎหมายโบราณ 5) เวทยมนต์และไสยศาสตร์ ตามลำดับ