ลักษณะภายนอกและภายในที่ใช้จำแนกปลาสวายและปลาลังกะวาด ที่พบในแม่นํ้าโขงเขตจังหวัดหนองคายและนครพนม External and Internal Characteristic for Identifying Schilbeidae and Pangasiidae Found in the Mekong River in Nongkhai and Nakhon Phanom Provinces

Abstract

การศึกษาอนุกรมวิธานเพื่อแยกพรรณปลาสวายและปลาลังกะวาดที่มีลักษณะ'ใกล้เคียงกันคือ ปลาสวายและปลาลังกะวาดจากวงสิ Schilbeidae และ Pangasiidae ที่พบในแม่นำโขงเขตจังหวัดหนองคาย และนครพนมนั้น จากการสิกษาครั้งนี้พบปลา 10 ชนิด แยกได้เป็นวงสิ Schilbeidae จำนวน 2 สกุลคือสกุล Laides มีจำนวน 1 ชนิด ได้แก่ ปลาสังกะวาด (Laides hexanema) และสกุล Clupisoma มีจำนวน 1 ชนิด ได้แก่ ปลายอนทอง (Clupisoma sinensis) ส่วนวงสิ Pangasiidae พบทงหมดจำนวน 3 สกุลคือ สกุล Pangasianodon พบจำนวน 2 ชนิดได้แก่ ปลาบึก (Pangasianodon gigas) และปลาสวาย (Pangasianodon hypophthalmus) สกุล Pteropangasius พบจำนวน 1 ชนิดได้แก่ ปลาสังกะวาดท้องคม (Pteropangasius pleurotaenia) และสกุล Pangasius พบจำนวน 5 ชนิด ได้แก่ ปลาเทโพ (Pangasius lamaudii) ปลาเผาะ (p. conchophilus) ปลาเทพา (p. sanitwongsei) ปลายาง (p. bocourti) และ ปลาลังกะวาดเหลือง (p. macronema) ลักษณะสำคัญที่ใช้ในการจำแนกวงสิ สกุล และชนิด คือลักษณะความเหมือนและความแตกต่างทางสัณฐาน วิทยาจาก ส่วนหัว ส่วนลำตัว และส่วนหาง ได้แก่ ลักษณะของหัว ลักษณะของปาก มุมปากของขากรรไกรล่าง จำนวนและขนาดความยาวของหนวด การซ้อนหรือไม่ซ้อนทับกันของเยื่อหุ้มแผ่นกระดูกปีดคอดคอ ตำแหน่ง ของตา ลักษณะลืของลำตัว ลักษณะครีบหาง และการคืกษาทางด้านกายวิภาค ได้แก่ การคืกษาเปรียบเทียบ ลักษณะการเรียงตัวของฟันบนเพดานปาก (vomerine teeth) ลักษณะซี่กรองเหงือก (gill raker) จากกระดูก โครงเหงือกอันแรก (gill arch) ลักษณะของกระเพาะลม และความยาวลำไสั

This study examined the taxonomy of some species of catfish in the families Schilbeidae and Pangasiidae which are found in the Mekong River in Nongkhai and Nakhon Phanom provinces. Ten species from two families were identified, two genera and one species of Schilbeidae; Laides hexanema and Clupisoma smensis, and three genera and eight species of Pangasiidae; Pangasianodon gigas, p. hypophlhalmus, Pteropangasius pleurotaenia₁ Pangasius lamaudii, p. conchophilus, p. sanitwongsei, p. bocourti and p. macronema. Distinctive characters for identification of species are external features including head shape, mouth shape, mouth angle, size and number of barbells, isthmus shape, eye position, color patterns, type of tail, and internal features such as vomerine teeth, characteristic of gill raker on the first gill arch, air bladder morphology and intestine length.