การศึกษาการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและมาตรการลดผลกระทบ กรณีศึกษาโรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วมแห่งหนึ่ง ในจังหวัดระยอง

ผู้แต่ง

  • สมบูรณ์ ใจประการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันสารสาสน์เทคโนโลยีแห่งสุวรรณภูมิ
  • ชนกานต์ สกุลแถว คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค์
  • ธารทิพย์ ทองมี คณะวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันสารสาสน์เทคโนโลยีแห่งสุวรรณภูมิ

คำสำคัญ:

ก๊าซเรือนกระจก, มาตรการลดผลกระทบ, โรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วม

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้ศึกษาการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในโรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วมแห่งหนึ่งในจังหวัดระยอง โดยใช้ข้อมูลตลอดปี พ.ศ. 2567 ในการวิเคราะห์การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกระบวนการผลิตไฟฟ้า ตามเอกสาร          แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กรการแบ่งแหล่งการปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ (1) การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางตรง (Scope 1) (2) การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากการใช้พลังงาน (Scope 2) และ (3) การปล่อย     ก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากแหล่งอื่นๆ (Scope 3) โดยอาศัยข้อมูลทั้งจากแหล่งข้อมูลปฐมภูมิและทุติยภูมิ ซึ่งเก็บรวบรวมจากกิจกรรมของโรงไฟฟ้าภายในช่วงเดือนมกราคมถึงธันวาคม พ.ศ. 2567 ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรวมจากกิจกรรมภายในโรงไฟฟ้าดังกล่าวมีค่าเท่ากับ 424,240 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (tCO2eq) แยกเป็นการปล่อย       ก๊าซเรือนกระจกทางทางตรง (Scope 1) จำนวน 331,513 tCO2eq จากปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากการใช้พลังงาน (Scope 2) จำนวน 119 tCO2eq และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากแหล่งอื่นๆ (Scope 3) จำนวน 92,608 tCO2eq ตามลำดับ    จากผลการวิเคราะห์พบว่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกส่วนใหญ่เกิดจากกระบวนการผลิตไฟฟ้า ความร้อน และไอน้ำ ทั้งที่ใช้ภายในองค์กรและเพื่อจำหน่ายให้แก่ผู้ใช้งานภายนอก ตลอดจนการสูญเสียที่เกิดขึ้นระหว่างการส่งผ่านพลังงาน กระบวนการดังกล่าวมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกหลัก ได้แก่ คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) มีเทน (CH4) และไนตรัสออกไซด์ (N2O) ด้วยเหตุผลดังกล่าว องค์กรควรพิจารณานำแนวทางหรือเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาใช้เพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากกระบวนการผลิตไฟฟ้า โดยพิจารณาทั้งความเหมาะสมต่อกระบวนการผลิตและความคุ้มค่าของการลงทุน

เอกสารอ้างอิง

เกียรติขจร แก่นลา, พีร์นิธิ อักษร และ วุฒิพงษ์ กุศลคุ้ม. (2566). การประเมินการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากเศษวัสดุในโครงการก่อสร้างรถไฟฟ้าสายสีส้มช่วงศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย-มีนบุรี. วารสารวิจัย มข. (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 23(2), 40-42.

ฐิติกร หมายมั่น, สมบัติ ทีฆทรัพย์, อติกร เสรีพัฒนานนท์, และ บัณฑิต รัตนไตร. (2561). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กรของมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 12(2), 109–205.

พิณทิพ ช้างเผือก และคณะ. (2567). การศึกษาประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร กรณีศึกษาศูนย์เวลเนสประเภทสปาเพื่อสุขภาพ. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 9(4), 290–297.

เศรษฐวุฒิ ผุยหนองโพธิ์. (2564). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กรของวิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล. ใน รายงานสืบเนื่องการประชุมวิชาการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติครั้งที่ 20 ประจำปี พ.ศ. 2564 (หน้า 387–393). การประชุมจัดวันที่ 12–13 พฤษภาคม 2564.

สุพรรณี มีสุข, และ สุพรรณิกา วัฒนะ. (2565). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์เบียร์. ในการประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษาระดับชาติ ครั้งที่ 23 (หน้า 213–225). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน. (2566). ปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจำแนกตามภาคการผลิต [ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์]. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2568, จาก https://www.eppo.go.th/index.php/th/energy-information/situation-co2/per-year?orders[publishUp]=publishUp&issearch=1

สถาบันการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย. (2566). ความรู้เบื้องต้นการประเมินคาร์บอน ฟุตพริ้นท์ขององค์กร. กรุงเทพมหานคร: ผู้แต่ง.

อลงกต สุตคุณสันติการ และคณะ. (2566). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์จากขบวนการผลิตคอมเพรสเซอร์ในโรงงานอุตสาหกรรม. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 9(1), 1–9.

อรุณลักษณ์ จิรธนภิญโญ. (2562). การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ บทบาทการลดก๊าซเรือนกระจกในภาคผลิตไฟฟ้าของไทย. วารสารสิ่งแวดล้อม, 23(1), 1–8.

องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2558). คู่มือการจัดทำคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร รายสาขาอุตสาหกรรม (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพมหานคร: บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).

องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2561). แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กร (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร: บริษัท พีทู ดีไซน์ แอนด์ พริ้นท์ จำกัด.

องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2568). ค่า Emission Factor [ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์]. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2568, จาก https://thaicarbonlabel.tgo.or.th/index.php?lang=TH&mod=Y0hKdlpIVmpkSE5mWlcxcGMzTnBiMjQ9

Center for Sustainable Systems. (2024). Carbon Footprint Factsheet. University of Michigan. Retrieved from https://css.umich.edu/publications/factsheets/sustainability-indicators/carbon-footprint-factsheet

Greenhouse Gas Protocol. (2024). Corporate Standard. Retrieved from https://ghgprotocol.org/corporate-standardghgprotocol.org

GHG Management Institute. (2024). 201 Basics of Organizational GHG Accounting. Retrieved from https://ghginstitute.org/product/201-basics-organizational-ghg-accounting/

International Greenhouse Gas Inventories Programme (IPCC). (2006). IPCC guidelines for national greenhouse gas inventories. สืบค้นจาก https://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/

International Organization for Standardization. (2018). ISO 14064-1:2018 Greenhouse gases — Part 1: Specification with guidance at the organization level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals. Retrieved from https://www.iso.org/standard/66453.html

Songpattanasilp, P., Kanokkantapong, V., & Wongkiew, S. (2025). Assessing the effects of Thailand’s greenhouse gas mitigation mechanism on carbon footprint and greenhouse gas reduction: A case study of a compound rubber factory. International Journal of Environmental Science and Development, 16(1), 1–6. https://doi.org/10.18178/ijesd.2025.16.1.1504

Thanatrakolsri, P., & Sirithian, D. (2024). Evaluation of greenhouse gas emissions and mitigation measures at Thammasat University’s Lampang campus in Thailand. Environmental Health Insights, 18, 1–10. https://doi.org/10.1177/11786302241253589

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30