แบบจำลองการเลือกรูปแบบการขนส่งสินค้าระหว่างเมืองสำหรับ ในเขตพื้นที่ชายแดน: กรณีศึกษาจังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

ปริมาณการขนส่งสินค้าโดยรวมของประเทศไทย ปัจจุบันมีค่าประมาณ 805 ล้านตันต่อปี โดยสัดส่วนการขนส่งสินค้าถึงร้อยละ 87.50 ใช้รูปแบบการขนส่งทางถนน ซึ่งมีต้นทุนการขนส่งสูงถึง 2.12 บาท/ตัน-กิโลเมตร ในขณะที่การขนส่งทางรางมีต้นทุนการขนส่งเพียง 0.95 บาท/ตัน-กิโลเมตร จึงทำให้ต้นทุนโลจิสติกส์ต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (Gross domestic product : GDP) ยังคงอยู่ในระดับสูง การพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ โดยการปรับปรุงและเพิ่มประสิทธิภาพด้านการขนส่งทางรางบริเวณเมืองหลักภูมิภาคและจุดเชื่อมต่อระหว่างประเทศ เพื่อมุ่งเน้นการขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบ (Modal shift and multimodal) จะสามารถช่วยลดต้นทุนด้านโลจิสติกส์และเพิ่มศักยภาพการค้าของประเทศ วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้เพื่อศึกษาปัจจัยและพัฒนาแบบจำลองการเลือกรูปแบบการขนส่งสินค้าบริเวณพื้นที่จังหวัดเชียงราย โดยอาศัยข้อมูลแบบ Stated preference (SP) จากการสำรวจผู้ประกอบธุรกิจการค้าระหว่างประเทศภายในพื้นที่จังหวัดเชียงราย จำนวน 415 ตัวอย่าง ในการตัดสินใจเลือกรูปแบบการเดินทางและขนส่งสินค้าระหว่างรถบรรทุกและรถไฟทางคู่สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ ซึ่งพบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกรูปแบบการขนส่งสินค้าในจังหวัดเชียงราย ได้แก่ เวลาการเดินทางในยานพาหนะ ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง และความตรงต่อเวลา โดยผลการวิเคราะห์แบบจำลอง พบว่า ผู้ประกอบธุรกิจการค้าภายในประเทศจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมมาใช้รถไฟทางคู่ในสัดส่วนร้อยละ 21.17 ขณะที่ผู้ประกอบธุรกิจการค้าระหว่างประเทศในพื้นที่ชายแดนแม่สาย เชียงของ และเชียงแสน จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมมาใช้รถไฟทางคู่ในสัดส่วนร้อยละ 22.60, 30.96 และ 34.19 ตามลำดับ