การประเมินน้ำหลากล้นตลิ่งจากแม่น้ำมูลและแนวทางการผันน้ำเพื่อบรรเทาอุทกภัย ในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพน้ำท่วมด้วยแบบจำลอง HEC-RAS 2 โดยอ้างอิงเหตุการณ์อุทกภัยในปี พ.ศ. 2562 ซึ่งมีระดับน้ำหลากเทียบเท่ากับรอบปีการเกิดซ้ำ 20 ปี เพื่อจำลองพื้นที่น้ำท่วมที่เกิดจากการไหลล้นตลิ่งของแม่น้ำมูลในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี และประเมินประสิทธิภาพของแผนงานคลองผันน้ำที่เสนอโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการจำลอง ใช้ค่าสัมประสิทธิ์ความขรุขระของ (Manning n) ในลำน้ำเท่ากับ 0.040 และ 0.045 และนอกลำน้ำอยู่ในช่วง 0.07–0.12 โดยมีการปรับเทียบและตรวจสอบแบบจำลองจากเหตุการณ์น้ำท่วมในปี พ.ศ. 2565 และ พ.ศ. 2562 ความน่าเชื่อถือของแบบจำลองประเมินโดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์กำลังสอง (Coefficient of Determination: R²) และ Root Mean Square Error (RMSE) ผลการปรับเทียบแบบจำลองให้ค่า R² เท่ากับ 0.978 และ RMSE เท่ากับ 0.057 ส่วนผลการตรวจสอบแบบจำลองให้ค่า R² เท่ากับ 0.964 และ RMSE เท่ากับ 0.14 แสดงให้เห็นว่าแบบจำลองมีความน่าเชื่อถือในระดับสูง ผลการวิจัยมีพื้นที่น้ำท่วม 362.21 ตร.กม. ระดับน้ำท่วมสูงสุด 115.86 ม.รทก. ระยะเวลาน้ำล้นตลิ่ง 29 วัน เมื่อกำหนดให้มีคลองผันน้ำ 3 กรณี ประกอบด้วย กรณีที่ 1 คลองผันน้ำจากแม่น้ำชีไปยังท้ายเขื่อนปากมูล กรณีที่ 2 คลองผันน้ำจากแม่น้ำมูลและห้วยขะยุงไปยังท้ายแก่งสะพือ (คลองผันน้ำเลี่ยงเมืองอุบลราชธานี) และ กรณีที่ 3 วิเคราะห์คลองผันน้ำกรณีที่ 1 และ 2 ร่วมกัน สามารถลดพื้นที่น้ำท่วมเหลือ 321.30, 328.12 และ 270.60 ตร.กม. ระดับน้ำท่วมสูงสุดลดลงเหลือ 114.78, 114.65 และ 113.44 ม.รทก. และระยะเวลาน้ำล้นตลิ่งลดลงเหลือ 26, 22 และ 16 วัน ตามลำดับ จากผลกรณีที่ 3 พบว่าสามารถตัดยอดน้ำได้มากที่สุดจึงบรรเทาความรุนแรงน้ำท่วมได้มาก คงเหลือระดับน้ำล้นตลิ่งแม่น้ำมูลอยู่ 1.42 เมตร ทำให้ลดความรุนแรงของน้ำท่วมในพื้นที่ลุ่มต่ำได้ และสามารถป้องกันน้ำท่วมบริเวณพื้นที่เศรษฐกิจของเมืองอุบลราชธานีได้ รวมถึงป้องกันน้ำท่วมเส้นทางสัญจรสายหลักได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์เป็นของวารสารวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
เอกสารอ้างอิง
Office of the National Water Resources. (2021, Jul.). Information on the Mun River Basin, River Basin Management Division. [Online]. Available: http://rbmd.onwr.go.th/wp-content/uploads/2021/07/05-ลุ่มน้ำมูล.pdf
Office of the National Water Resources. (2021, Jul.). Information on the Chi River Basin, River Basin Management Division. [Online]. Available: http://rbmd.onwr.go.th/wp-content/uploads/2021/07/04-ลุ่มน้ำชี.pdf
Office of the National Water Resources. (2024, Mar.). Summary of Flood Management Lessons Learned in Ubon Ratchathani Province in 2019, The National Water Command Center. [Online]. Available: https://nwcc.onwr.go.th/wp-content/uploads/2024/03/สรุปบทเรียน-การบริหารจัดการอุทกภัย-จ.อุบล-.pdf
[Thairath. (2023, Oct. 1). Flooding in Ubon: More Severe than in 2019. Only One Drivable Road Left in Mueang and Warin Chamrap Districts. [Online]. Available: https://www.thairath.co.th/news/local/northeast/2518955
M. Jaipinta, “The study flood of prevention of Ubon Ratchathani Province in Lower Mun river basin,” M.S. thesis, Dept. Water Resources Eng., Kasetsart Univ., Bangkok, Thailand, 2013.
P. Kanjanakaroon, S. Amnuaypornlert, N. Kaewmai, N. Khueankaeo and T. Tathongjai, “The solutions of overbank flow to mitigate the effects of flooding for small streams,” J. King Mongkut’s Univ. Technol. North Bangkok, vol. 34, no. 3, pp. 1–14, 2024.
T. Punmalee, C. Thepprasit, N. Kaewmai, N. Khueankaeo and T. Tathongjai, “Flood assessment using HEC-RAS model: a case study of Surat Thani Province,” J. Sci. Technol. Kasetsart Univ., vol. 11, no. 3, pp. 1–14, 2022.
P. Chanla and P. Kosa, “Flow estimation using HEC-RAS model: a case study of Lam Takong River basin,” J. King Mongkut’s Univ. Technol. North Bangkok, vol. 11, no. 1, pp. 1–11, 2020.
P. Munrangsee, “Flood modelling in the middle Chao Phraya River basin using HEC-RAS model,” M.S. thesis, Dept. Geography, Chulalongkorn Univ., Bangkok, Thailand.
S. Chuenchooklin, “River analysis simulation model of main river and diversion channel planning for flood delineation: case study for Pasak River, Phetchabun Province,” J. Naresuan Univ. Eng., vol. 1, no. 1, pp. 9–18, 2017.
J. Samarasinghe, V. Basnayaka, M. Gunathilake, H. Azamathulla and U. Rathnayake, “Comparing combined 1D/2D and 2D hydraulic simulations using high-resolution topographic data: examples from Sri Lanka–Lower Kelani River Basin,” J. Academia.edu, pp. 1–19, 2022.
V. Kumar and E. Kasiman, “Flood mitigation for Sungai Pinji, Ulu Kinta, Perak using HEC-HMS and HEC-RAS model,” J. Front. Water Environ., vol. 2, no. 1, pp. 10–27, 2024.
US Army Corps of Engineers, HEC-RAS River Analysis System: User's Manual, ver. 6.0, 2021.
US Army Corps of Engineers, HEC-RAS River Analysis System: Hydraulics Reference Manual, ver. 6.0, 2021.
S. Bumroongpnong, “Regional relationships between NAM model parameters and physical characteristics of sub-catchment in the Upper Ping River Basin,” M.S. thesis, Dept. Water Resour. Eng., Kasetsart Univ., Bangkok, Thailand, 2007.
