ผลของโปรแกรมการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพของโรคติดต่อในเขตพื้นที่ชายแดน อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความรู้ ทัศนคติ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพเกี่ยวกับโรคติดต่อในเขตพื้นที่ชายแดน และเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยของความรู้ ทัศนคติ ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพโรคติดต่อในเขตพื้นที่ชายแดนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านก่อนและหลังการดำเนินกิจกรรม กลุ่มตัวอย่าง คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)  ปฏิบัติงานในหน่วยบริการปฐมภูมิของโรงพยาบาลนครพนม อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม จำนวน 80 คน ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามเกณฑ์คัดเข้าและคัดออก โดยพิจารณาจากคุณสมบัติและลักษณะของกลุ่มตัวอย่างให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการวิจัย ดำเนินกิจกรรมโดยใช้โปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคติดต่อในเขตพื้นที่ชายแดน โดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีความรอบรู้ด้านสุขภาพตามแนวทางของ Nutbeam และเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม 5 ส่วน  โดยผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) จากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ผู้วิจัยคัดเลือกข้อคำถามที่มีค่า IOC มากกว่า 0.5 และหาค่าความเชื่อมั่น (Reliability) โดยทดสอบกับกลุ่มตัวอย่างที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน วิเคราะห์ความเชื่อมั่นรายข้อ (Item Analysis) โดยใช้ค่าความเชื่อมั่นแบบ KR-20 และค่าความเชื่อมั่นของครอนบาค (Cronbach's Alpha) โดยรวมเท่ากับ 0.922 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน Paired Sample t-test เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรมของตัวแปรต่าง ๆ ได้แก่ ความรู้ ทัศนคติ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมการปฏิบัติต่อการป้องกันโรคติดต่อ ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่าง ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 87.50 อยู่ในช่วงอายุ 61-70 ปี ร้อยละ 33.75 จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 53.75 มีระยะเวลาในการปฏิบัติงานในหน่วยงานบริการปฐมภูมิของโรงพยาบาลนครพนม 1-5 ปี ร้อยละ 22.50 และเคยผ่านการอบรมเกี่ยวกับการป้องกันโรคติดต่อ ร้อยละ 95.00 และพบว่า หลังดำเนินกิจกรรม อาสาธารณสุขสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน มีระดับคะแนนพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์เพิ่มขึ้น ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับการดูแลตนเองและการป้องกันโรคติดต่ออยู่ในระดับสูง  ร้อยละ 83.8 ทัศนคติเกี่ยวกับการดูแลตนเองและการป้องกันโรคติดต่ออยู่ในระดับสูง ร้อยละ 98.7 ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคติดต่อ อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 96.3 พฤติกรรมการปฏิบัติต่อการป้องกันโรคติดต่ออยู่ในระดับสูงร้อยละ 100 ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าหลังการดำเนินกิจกรรมมีค่าคะแนนสูงกว่าก่อนการดำเนินกิจกรรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (p-value < 0.005)