การทบทวนวรรณกรรม: ระบาดวิทยาและปัจจัยเสี่ยงของผู้ป่วยมะเร็งปอดในประเทศไทย
คำสำคัญ:
ระบาดวิทยาของมะเร็งปอด, มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก, มะเร็งปอดชนิดไม่ใช่เซลล์เล็กบทคัดย่อ
มะเร็งปอดเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งทั่วโลก โดยมีอุบัติการณ์และอัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นในประเทศไทย การทบทวนนี้จะเจาะลึกเกี่ยวกับระบาดวิทยาและปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับมะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (SCLC) และมะเร็งปอดชนิดไม่ใช่เซลล์เล็ก (NSCLC) ในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2564 มะเร็งปอดคิดเป็นร้อยละ 17.9 ของการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับโรคมะเร็งทั้งหมด โดยมีแนวโน้มอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นระหว่างปี พ.ศ. 2555 ถึง พ.ศ. 2565 มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (SCLC) มีลักษณะที่รุนแรง คิดเป็นร้อยละ 4.5 ของผู้ป่วยมะเร็งปอดทั้งหมดในประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2559 ถึง พ.ศ. 2564 SCLC มีอัตราการตายที่สูงกว่า NSCLC ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิตอย่างยิ่ง โดยมีอัตราการรอดชีวิตที่แตกต่างกันด้วยระยะจำกัดและการแพร่กระจาย NSCLC ประกอบด้วยไปชนิดย่อยต่าง ๆ ซึ่งครอบคลุมชนิดของมะเร็งปอดในประเทศไทย โดยมีมะเร็งชนิดต่อมเป็นที่ชนิดแพร่หลายมากที่สุด
การทบทวนนี้เน้นว่าการสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงหลักของการเกิดมะเร็งปอด แม้ว่าความชุกของการสูบบุหรี่จะลดลงก็ตาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสัมผัสเรดอนในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ปรากฏว่ามีส่วนสำคัญต่ออุบัติการณ์ของโรคมะเร็งปอด โดยมีสัดส่วนการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการสัมผัสเรดอนในอาคารอย่างเห็นได้ชัด นอกจากนี้ มลพิษทางอากาศซึ่งมี PM 2.5 และมลพิษอื่น ๆ มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาของมะเร็งปอด ซึ่งสะท้อนถึงแนวโน้มทั่วโลก
การทบทวนนี้ครอบคลุมรวมถึงเน้นย้ำถึงความจำเป็นที่สำคัญสำหรับการเข้าไปแก้ไขแบบกำหนดเป้าหมายเพื่อจัดการกับการเพิ่มขึ้นของโรคมะเร็งปอดในประเทศไทย ความพยายามควรมุ่งเน้นไปที่โปรแกรมการเลิกบุหรี่ การบรรเทาการสัมผัสเรดอน และการปรับปรุงคุณภาพอากาศ เพื่อลดอัตราการลุกลามของมะเร็งปอด และปรับปรุงผลลัพธ์ด้านสาธารณสุข การวิจัยและการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่องมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการปรับปรุงกลยุทธ์การป้องกัน และเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมและมะเร็งปอดในประชากรไทย
References
Basumallik, N. & Agarwal, M. (2023). Small Cell Lung Cancer. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
Benjakul, N., Laohathai, S. & Supakatitham, C. (2022). Clinical Characteristics and Pathologic Profiles Correlation of Primary Lung Cancer: A 6-Year Retrospective Study in Thailand’s Metropolitan Medical Center. Vajira Medical Journal: Journal of Urban Medicine, 66(1), 1-10.
Chang, J.T., Jeon, J., Sriplung, H., Yeesoonsang, S., Bilheem S, Rozek L, & Meza, R. (2018). Temporal Trends and Geographic Patterns of Lung Cancer Incidence by Histology in Thailand, 1990 to 2014. Journal of Global Oncology, 4, (4)157-169.
Chhikara, B.S. & Parang, K. (2023). Global Cancer Statistics 2022: the trends projection analysis. Chemical Biology Letters, 10(1), 451.
Clark, S.B. & Alsubait, S. (2023). Non–Small Cell Lung Cancer. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing
Eckel, S.P., Cockburn, M., Shu, Y.H., Deng, H., Lurmann, F.W., Liu, L. & Gilliland, F.D. (2016). Air pollution affects lung cancer survival. Thorax, 71(10), 891-898.
Fan, H., Shao, Z., Xiao, Y., Xie, Z., Chen, W., Xie, H., & Zhao, N.Q. (2015). Incidence and survival of non-small cell lung cancer in Shanghai: a population-based cohort study. BMJ Open, 5(12), e009419.
Ganti, A.K., Klein, A.B., Cotarla, I., Seal, M. & Chou, E. (2021). Update of Incidence, Prevalence, Survival, and Initial Treatment in Patients with Non–Small Cell Lung Cancer in the US. JAMA Oncol, 7(12), 1–9.
Gaskin, J., Coyle, D., Whyte, J. & Krewksi, D. (2018). Global estimate of lung cancer mortality attributable to residential radon. Environ. Health Perspect, 126(5), 057009
Hecht, S.S. (2012). Lung Carcinogenesis by Tobacco Smoke. Int J Cancer, 131(12), 2724-2732.
Hill, W., Lim, E. L., Weeden, C. E., Lee, C., Augustine, M., Chen, K. & Swanton, C. (2023). Lung adenocarcinoma promotion by air pollutants. Nature, 616(7955), 159–167
Huang J, Deng Y, Tin MS, Lok V, Ngai CH, Zhang L, & Wong, M.C.S. (2022). Distribution, Risk Factors, and Temporal Trends for Lung Cancer Incidence and Mortality: A Global Analysis. Chest, 161(4), 1101-1111.
Huang, J., Ngai, C. H., Deng, Y., Tin, M. S., Lok, V., Zhang, L., … Wong, M. C. S. (2022). Cancer Incidence and Mortality in Asian Countries: A Trend Analysis. Cancer control: journal of the Moffitt Cancer Center, 29, 10732748221095955
IARC. (2004). Tobacco Smoke and Involuntary Smoking. In: IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, No. 83. Lyon (FR): International Agency for Research on Cancer.
International atomic energy agency. (2013). National and Regional Surveys of Radon Concentration in Dwellings. In: IAEA Analytical Quality in Nuclear Applications Series No. 33. Vienna: IAEA
International Agency for Research on Cancer. (2022). The Global Cancer Observatory Thailand. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer
Kittiwarawut, A. & Bunthaowong, P. (2014). Lung cancer in Prapokklao Hospital. J Prapokklao Hosp Clin Med Educat Center, 31(4), 248-265.
Lamichhane, D.K., Kim, H.C., Choi, C.M., Shin, M.H., Shim, Y.M., Leem, J.H & Park, S.M. (2017). Lung Cancer Risk and Residential Exposure to Air Pollution: A Korean Population-Based Case-Control Study. Yonsei Med J, 58(6), 1111-1118.
Malhotra, J., Malvezzi, M., Negri, E., La Vecchia, C. & Boffetta, P. (2016). Risk factors for lung cancer worldwide. Eur Respir J, 48(3), 889-902.
Molina, J.R., Yang, P., Cassivi, S.D., Schild, S.E. & Adjei, A.A. (2008). Non–Small Cell Lung Cancer: Epidemiology, Risk Factors, Treatment, and Survivorship. Mayo Clin Proc., 83(5), 584-594.
Mullangi, S. & Lekkala, M.R. (2024). Adenocarcinoma. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
Murphy, S.E., von Weymarn, L.B., Schutten, M.M., Kassie, F. & Modiano, J.F. (2011). Chronic nicotine consumption does not influence 4-(methylnitrosamino)-1-(3-pyridyl)-1-butanone-induced lung tumorigenesis. Cancer Prev Res (Phila), 4(11), 1752-1760.
Musika, M., Kamsa-ard, S., Jirapornkul, C., Santong, C. & Phunmanee, A. (2021). Lung Cancer Survival with Current Therapies and New Targeted Treatments: A Comprehensive Update from the Srinagarind Hospital-Based Cancer Registry from (2013 to 2017). Asian Pac J Cancer Prev, 22(8), 2501-2507.
National Cancer Institute (Thailand). (2018). National Cancer Control Programme (2018-2022). Bangkok, Thailand: National Cancer Institute.
Pallis, A.G. & Syrigos, K.N. (2013). Lung cancer in never smokers: disease characteristics and risk factors. Crit Rev Oncol Hematol, 88(3), 494-503.
Paz-Ares L, Dvorkin M, Chen Y, Reinmuth N, Hotta K, Trukhin & DGoldman, J.W. (2019). Durvalumab plus platinum–etoposide versus platinum–etoposide in first-line treatment of extensive-stage small-cell lung cancer (CASPIAN): a randomised, controlled, open-label, phase 3 trial. Lancet, 394(10212), 1929-1939.
PDQ Adult Treatment Editorial Board. (2002). Non-Small Cell Lung Cancer Treatment (PDQ®): Health Professional Version. In: PDQ Cancer Information Summaries. Bethesda (MD): National Cancer Institute (US)
Pongnikorn, D., Daoprasert, K., Wongkaew, B., Sangkam, S., Praditkay, M. & Meemark, R. (2020). Trends in Cancer Incidence and Mortality in Northern Thailand, 1993-2017. LPCH Cancer Registry Publication No.38.
Reitsma, M.B., Flor, L.S., Mullany, E.C., Gupta, V., Hay, S.I. & Gakidou, E. (2021). Spatial, temporal, and demographic patterns in prevalence of smoking tobacco use and initiation among young people in 204 countries and territories, 1990–2019. Lancet Public Health, 6(7), e472-e481.
Reungwetwattana, T., Oranratnachai, S., Puataweepong, P., Tangsujaritvijit, V. & Cherntanomwong, P. (2020). Lung Cancer in Thailand. Journal of Thoracic Oncology, 15(1), 1714-1721.
Riudavets, M., Garcia de Herreros, M., Besse, B. & Mezquita, L. (2022). Radon and Lung Cancer: Current Trends and Future Perspectives. Cancers (Basel), 14(13), 3142.
Rodríguez-Martínez, Á., Torres-Durán, M., Barros-Dios, J.M. & Ruano-Ravina, A. (2018). Residential radon and small cell lung cancer. A systematic review. Cancer Letters, 426, 57-62
Rodríguez-Martínez, Á., Ruano-Ravina, A., Torres-Durán, M., Provencio, M., Parente-Lamelas, I., Vidal-García, I. & Pérez-Ríos, M. (2022). Residential Radon and Small Cell Lung Cancer. Final Results of the Small Cell Study. Arch Bronconeumol, 58(7), 542-546.
Ruano-Ravina, A., Torres-Durán, M., Kelsey, K.T., Parente-Lamelas, I., Leiro-Fernández, V., Abdulkader, I. & Barros-Dios, J.M. (2016). Residential radon EGFR mutations and ALK alterations in never-smoking lung cancer cases. Eur Respir J, 48, 1462-1470.
Ruano-Ravina A, Faraldo-Valles MJ & Barros-Dios JM. (2009). Is there a specific mutation of p53 gene due to radon exposure? A systematic review. Int J Radiat Biol, 85(7), 614-621.
Rudin, C.M., Brambilla, E., Faivre-Finn, C. & Sage, J. (2021). Small-cell lung cancer. Nat Rev Dis Primers, 7(1), 3.
Siddiqui, F., Vaqar, S. & Siddiqui, A.H. (2023). Lung Cancer. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
Somsunun, K., Prapamontol, T., Pothirat, C., Liwsrisakun, C., Pongnikorn, D., Fongmoon D., & Tokonami, S. (2022). Estimation of lung cancer deaths attributable to indoor radon exposure in upper northern Thailand. Sci Rep, 12, 5169.
Supasri, T., Gheewala, S.H., Macatangay, R., Chakpor, A. & Sedpho S. (2023). Association between ambient air particulate matter and human health impacts in northern Thailand. Sci Rep, 13, 12753.
Supavavej, A., Sungkasubun, P., Siripaibun, J., Chaiwiriyawong, W., Chavanisakun, C., Sricharunrat, T. & Lamlertthon, W. (2021). The Prevalence of Adenocarcinoma in Non-small Cell Lung Cancer Patients at Chulabhorn Hospital. J Med Assoc Thai, 104(7), 1-4.
Thandra, K.C., Barsouk, A., Saginala, K., Aluru, J.S. & Barsouk, A. (2021). Epidemiology of lung cancer. Contemp Oncol (Pozn), 25(1), 45–52.
Vichapat, V., Chantasartrassamee, P. & Reungwetwattana, T. (2023). Impact of Waiting Times on Mortality in Advanced Stage Non-Small Cell Lung Cancer: A 10-Year Retrospective Cohort Study in Thailand. Asian Pacific journal of cancer prevention: APJCP, 24(10), 3419–3428.
Virani, S., Bilheem, S., Chansaard, W., Chitapanarux, I., Daoprasert, K., Khuanchana, S. &Sriplung, H. (2017). National and Subnational Population-Based Incidence of Cancer in Thailand: Assessing Cancers with the Highest Burdens. Cancers (Basel), 9(8), 108.
World Health Organization. (2009). WHO handbook on indoor radon: A public health perspective. Geneva: World Health Organization.
Wang, W., Liu, H. & Li, G. (2022). What’s the difference between lung adenocarcinoma and lung squamous cell carcinoma? Evidence from a retrospective analysis in a cohort of Chinese patients. Front. Endocrinol. 13:947443.
Wu, X.Q., Li, J.Y. & Du, W.J. (2022). Causes of death following small cell lung cancer diagnosis: a population-based analysis. BMC Pulm Med, 22(1), 262.
Yaser, A., Haijun, Z., Fan, F., Jing C. & Baoan, C. (2023). Non-small cell lung cancer (NSCLC): A review of risk factors, diagnosis, and treatment. Medicine, 102(8), e32899.
Yin, X., Chan, C.P.Y., Seow, A., Yau, W.P. & Seow, W.J. (2021). Association between family history and lung cancer risk among Chinese women in Singapore. Sci Rep, 11(1), 21862.
