การประยุกต์ใช้ ChatGPT เพื่อเสริมสร้างทักษะการคิดสร้างสรรค์
คำสำคัญ:
ChatGPT, ความคิดสร้างสรรค์, AI เชิงสร้างสรรค์, การสอน, นวัตกรรมบทคัดย่อ
ความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วของปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence: AI) โดยเฉพาะอย่างยิ่งแบบจำลองภาษาขนาดใหญ่ (Large Language Model: LLM) เช่น ChatGPT ได้สร้างโอกาสใหม่ๆ ในการส่งเสริมสมรรถนะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 รวมถึงการคิดสร้างสรรค์การศึกษานี้เป็นการสำรวจศักยภาพของ ChatGPT ในฐานะเครื่องมือทางการสอน เพื่อช่วยพัฒนาทักษะการคิดสร้างสรรค์ในบริบททางการศึกษา โดยอาศัยกรอบแนวคิดความคิดสร้างสรรค์ที่มีอยู่ เช่น ความคล่องแคล่ว ความยืดหยุ่น ความคิดริเริ่ม และการขยายความ บทความนี้ศึกษาว่า ChatGPT สามารถสนับสนุน การสร้างสรรค์แนวคิดส่งเสริมการคิดแบบขยาย (Divergent Thinking) และการคิดแบบบรรจบ (Convergent Thinking) และเป็นพื้นฐานสำหรับผู้เรียนที่มีส่วนร่วมในการแก้ปัญหาได้อย่างไร หลักฐานเชิงประจักษ์จากการศึกษาเมื่อเร็วๆ นี้บ่งชี้ว่า ChatGPT สามารถกระตุ้นการระดมสมอง ขยายมุมมองทางปัญญา และส่งเสริมการปรับปรุงความคิดแบบวนซ้ำ ซึ่งนำไปสู่ประสิทธิภาพการสร้างสรรค์ที่ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังคงมีความท้าทายอยู่ รวมถึงปัญหาการพึ่งพาตนเองมากเกินไป การขาดความเห็นอกเห็นใจในบริบทและความกังวลเกี่ยวกับความเป็นผู้ประพันธ์และความคิดริเริ่ม ตามแนวทางที่กล่าวมาข้างต้นนี้สามารถสรุปได้ว่า ChatGPT เมื่อบูรณาการอย่างรอบด้านเข้ากับการออกแบบการเรียน การสอนและการผสมผสานกับแนวปฏิบัติทางการสอนที่สะท้อนความคิด สามารถเป็นพันธมิตรร่วมสร้างสรรค์ที่มีคุณค่าในการบ่มเพาะทักษะการคิดสร้างสรรค์ให้เกิดแก่ผู้เรียน
เอกสารอ้างอิง
Bin-Nashwan, S. A., Sadallah, M., & Bouteraa, M. (2023). Use of ChatGPT in academia: Academic integrity hangs in the balance. Technology in Society, 134, 102370. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2023.102370
Costa, A. R. (2024). Critical minds: Enhancing education with ChatGPT. Journal of Educational Technology, 12(3), 45–58. https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2415286
Dabbagh, N., & Kitsantas, A. (2012). Personal learning environments, social media, and self-regulated learning: A natural formula for connecting formal and informal learning. The Internet and Higher Education, 15(1), 3–8. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2011.06.002
Doshi, A. R., & Hauser, O. P. (2024). Generative artificial intelligence enhances individual creativity but reduces the diversity of novel content. Science Advances, 10(12), eadn5290. https://doi.org/10.1126/sciadv.adn5290
Dwivedi, Y. K., Kshetri, N., Hughes, L., Slade, E. L., Jeyaraj, A., Kar, A. K., Baabdullah, A. M., Koohang, A., Raghavan, V., Ahuja, M., Albanna, H., Albashrawi, M. A., Al-Busaidi, A. S., Balakrishnan, J., Barlette, Y., Basu, S., Bose, I., Brooks, L., Buhalis, D., & Wright, R. (2023). Opinion paper: “So what if ChatGPT wrote it?” Multidisciplinary perspectives on opportunities, challenges and implications of generative conversational AI for research, practice and policy. International Journal of Information Management, 71, 102642. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2023.102642
Elkhatat, A. M. (2023). Evaluating the authenticity of ChatGPT responses: A study on AI assisted academic writing. Journal of Academic Ethics, 21(2), 123–139. https://doi.org/10.1007/s40979-023-00137-0
Feldman-Maggor, Y., Blonder, R., & Alexandron, G. (2024). Perspectives of Generative AI in Chemistry Education Within the TPACK Framework. Journal of Science Education and Technology, 34, 1–12. https://doi.org/10.1007/s10956-024-10147-3
Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw-Hill.
Guo, Y., & Lee, D. (2023). Leveraging ChatGPT for enhancing critical thinking skills. Journal of Chemical Education, 100(12), 4876–4883. https://doi.org/10.1021/acs.jchemed.3c00505
Guzik, E. E., Byrge, C., & Gilde, C. (2023). The originality of machines: AI takes the Torrance Test. Journal of Creativity, 33, Article 100065. https://doi.org/10.1016/j.yjoc.2023.100065
Hasanein, A. M. (2023). Drivers and Consequences of ChatGPT Use in Higher Education: Key Stakeholder Perspectives. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, 13(11), 2599-2614. https://doi.org/10.3390/ejihpe13110181
Henriksen, D., Mishra, P., & Fisser, P. (2016). Infusing Creativity and Technology in 21st Century Education: A Systemic View for Change. Journal of Educational Technology & Society, 19(3), 27–37. http://danah-henriksen.com/wp-content/uploads/2016/10/creativity-systemic-view.pdf
Jeon, J., & Lee, S. (2023). Large language models in education: A focus on the complementary relationship between human teachers and ChatGPT. Education and Information Technologies, 28(12), 15873–15892. https://doi.org/10.1007/s10639-023-11834-1
Jin, S.-H., Im, K., Yoo, M., Roll, I., & Seo, K. (2023). Supporting students' self-regulated learning in online learning using artificial intelligence applications. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 20(1), Article 37. https://doi.org/10.1186/s41239-023-00406-5
Kasneci, E., Seßler, K., Küchemann, S., Bannert, M., Dementieva, D., Fischer, F., Gasser, U., Groß, S., Neuhaus, C., & Kasneci, G. (2023). ChatGPT for good? On opportunities and challenges of large language models for education. Learning and Individual Differences, 103, 102274. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2023.102274
Lee, D., & Yoon, S. N. (2021). Application of artificial intelligence-based technologies in the healthcare industry: Opportunities and challenges. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 271. https://doi.org/10.3390/ijerph18010271
Malik, M. A., Amjad, A. I., Aslam, S., & Fakhrou, A. (2024). Global insights: ChatGPT's influence on academic and research writing, creativity, and plagiarism policies. Frontiers in Research Metrics and Analytics, 9, Article 1486832. https://doi.org/10.3389/frma.2024.1486832
Rana, V., Verhoeven, B., & Sharma, M. (2025). Generative AI in design thinking pedagogy: Enhancing creativity, critical thinking, and ethical reasoning in higher education. Journal of University Teaching & Learning Practice, 22(4). https://doi.org/10.53761/tjse2f36
Ríos Gonzales, J. D., Gómez, M. P., Martínez, L. A., & Torres, F. J. (2024). ChatGPT and creative thinking in university students. Educational Administration: Theory and Practice, 30(1), 4903–4909. https://doi.org/10.53555/kuey.v30i1.8469
Rudolph, J., Tan, S., & Tan, S. (2023). ChatGPT: Bullshit spewer or the end of traditional assessments in higher education? Journal of Applied Learning & Teaching, 6(1), 1–22. https://doi.org/10.37074/jalt.2023.6.1.9
Ruiz-Viruel, S., et al. (2025). The role of artificial intelligence in project‐based learning. Education Sciences, 15(2), Article 150. https://doi.org/10.3390/educsci15020150
Sawyer, R. K. (2017). Explaining creativity: The science of human innovation (2nd ed.). Oxford University Press.
Sawyer, R. K. (2019). The creative classroom: Innovative teaching for 21st century learners. New York: Teachers College Press.
Suriano, R., Plebe, A., Acciai, A., & Fabio, R. A. (2025). Student interaction with ChatGPT can promote complex critical thinking skills. Learning and Instruction, 95, Article 102011. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2024.102011
Tien, P. V., & Quang, P. D. (2025). The use of AI in learning: A study at Thai Nguyen University of Education. GPH-International Journal of Educational Research, 8(2), 25–36. https://doi.org/10.5281/zenodo.14863191
Torrance, E. P. (1974). Torrance Tests of Creative Thinking. Lexington, MA: Personnel Press.
Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Urban, M., Děchtěrenko, F., Lukavský, J., Hrabalová, V., Svacha, F., Brom, C., & Urban, K. (2024). ChatGPT improves creative problem-solving performance in university students: An experimental study. Computers & Education, 215, 105031. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2024.105031
Walter, Y. (2024). Embracing the future of Artificial Intelligence in the classroom. Educational Technology Journal, 23(2), 101–115. https://doi.org/10.1186/s41239-024-00448-3
Wang, J., & Fan, W. (2025). The effect of ChatGPT on students’ learning performance, learning perception, and higher-order thinking: Insights from a meta-analysis. Humanities and Social Sciences Communications, 12, 621. https://doi.org/10.1057/s41599-025-04787-y
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
เวอร์ชัน
- 22-10-2025 (2)
- 22-10-2025 (1)
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฎร้อยเอ็ด และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
