แรงปฏิกิริยาจากพื้น การกระจายน้ำหนักใต้ฝ่าเท้า และสัดส่วนความแข็งแรงกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังต่อด้านหน้าในนักวิ่งเพื่อสุขภาพที่มีและไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนำเสนอการศึกษาเปรียบเทียบแรงปฏิกิริยาจากพื้น การกระจายน้ำหนักใต้ฝ่าเท้า และสัดส่วนความแข็งแรงกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังต่อด้านหน้าในนักวิ่งเพื่อสุขภาพที่มีและไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา และศึกษาความสัมพันธ์ของแรงปฏิกิริยาจากพื้น การกระจายน้ำหนักใต้ฝ่าเท้า และสัดส่วนความแข็งแรงกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังต่อด้านหน้าในนักวิ่งเพื่อสุขภาพที่มีและไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขาผู้เข้าร่วมวิจัยเป็นนักวิ่งมือสมัครเล่นที่เข้าร่วมตรวจประเมินสมรรถภาพ ณ ศูนย์กายภาพบำบัด มหาวิทยาลัย มหิดล จำนวน 49 คน ผ่านเกณฑ์คัดเข้าทั้งหมด 35 คน เพศชาย 21 คน คิดเป็นร้อยละ 60 เพศหญิง 14 คน คิดเป็นร้อยละ 40 แบ่งเป็นกลุ่มนักวิ่งที่ไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา 16 คน และกลุ่มนักวิ่งที่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา 19 คน ทำการทดสอบประสิทธิภาพของกล้ามเนื้อต้นขาด้วยเครื่องระบบไอโซไคเนติกซ์ที่ความเร็วเชิงมุม 60 120 และ 180 องศาต่อวินาที โดยนำค่าสัดส่วนความแข็งแรงกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังต่อด้านหน้า (hamstrings to quadriceps ratio: H/Q ratio) มาวิเคราะห์ทางสถิติ และทำการทดสอบแรงปฏิกิริยาจากพื้น (ground reaction force) ด้วยเครื่อง FDM - T นำข้อมูลแรงปฏิกิริยาจากพื้นสูงสุด (maximum force) และการกระจายน้ำหนักใต้ฝ่าเท้าสูงสุด (maximum foot pressure) ของขาทั้งสองข้างมาวิเคราะห์ทางสถิติ โดยใช้ independent t - test เทียบความต่างระหว่างกลุ่ม ใช้ Pearson’s correlation เพื่อวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างค่า H/Q ratio และ ค่า ground reaction force ผลการวิจัยพบว่า
กลุ่มนักวิ่งที่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขามีค่า maximum foot pressure โดยเฉพาะตำแหน่งส้นเท้า (heel) และกลางเท้า (midfoot) มากกว่ากลุ่มนักวิ่งที่ไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา พบความสัมพันธ์เชิงผกผันระหว่าง H/Q ratio ทุกความเร็วเชิงมุมกับค่า maximum force ที่ตำแหน่งกลางเท้าในกลุ่มนักวิ่งที่ไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขาและพบความสัมพันธ์ปานกลางเชิงตามกันระหว่างค่า maximum foot pressure ที่ตำแหน่งปลายเท้า (forefoot) และ H/Q ratio ทุกความเร็วเชิงมุมในกลุ่มนักวิ่งที่ไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา และไม่พบความสัมพันธ์ดังกล่าวในกลุ่มนักวิ่งที่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขา จากศึกษาครั้งนี้ทำให้ทราบว่ากลุ่มนักวิ่งที่ไม่มีประวัติการบาดเจ็บรยางค์ขามีอาจจะมีความสมดุลของกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังและกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้าดี ส่งผลให้แรงกระทำของเท้าต่อพื้นขณะวิ่งน้อยลง ซึ่งช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่อการบาดเจ็บรยางค์ขาได้ การนำไปใช้ทางคลินิกแนะนำให้มีการฝึกเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังหรือฝึกให้กล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้าและด้านหลังมีความสมดุลกัน เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการบาดเจ็บรยางค์ขาในนักวิ่ง