วงจรการสืบพันธุ์ของหอยหวานในอ่าวไทย

Abstract

     The reproductive cycle of Spotted Babylon Babylonia areolata was histological examined using monthly samples of individuals collected from the upper and lower part of the Gulf of Thailand between January to December 2006. Gametogenic stage of B. areolata was classified into 5 stages namely: 1) resting stage; 2) developing stage; 3) mature stage; 4) spawning stage and 5) spent stage. Reproductive cycle of B. areolata in both areas was partly similar with the spawning peak in April and August at the upper side of the gulf and April and June at the lower site. In male, the values of maturation and spawning decreased from July to December. The gonad index (GI) of females was greater than that of males in both populations. The GI of male was above 2 from January to June then continuously decreased in July through December implied the sexual inactive of male. Result suggested that the breeding season of B. areolata of both areas was in the same period occurring from January to May (in upper part) or June (in lower part). The sex ratio of northern B. areolata was 0.62:1 (m:f), significantly more female where as that of lower area was closed to 1:1 (P>0.05). However, the sex ratio of pulled samples from both areas was significantly more female (P<0.05).

         ศึกษาชีววิทยาการสืบพันธุ์ของหอยหวาน B. areolata ด้วยวิธีวิเคราะห์ทางเนื้อเยื่อวิทยา  (Histological analysis) ของอวัยวะสืบพันธุ์ในรอบปี ตั้งแต่เดือนมกราคม 2549 ถึง ธันวาคม 2549  จากทะเลอ่าวไทย 2 บริเวณ คือที่เขตอ่าวไทยตอนบน และอ่าวไทยตอนล่าง โดยแบ่งวงจรสืบพันธุ์เป็น 5 ระยะคือ 1) ระยะเซลล์สืบพันธุ์พักตัว 2)  ระยะพัฒนาการของเซลล์ สืบพันธุ์  3)  ระยะเซลล์สืบพันธุ์เจริญเต็มที่  4)  ระยะปล่อยเซลล์สืบพันธุ์  และ 5)  ระยะหลังปล่อยเซลล์สืบพันธุ์ และ หอยหวานจากสองบริเวณมีวงจรสืบพันธุ์ไม่แตกต่างกันมาก โดยหอยหวานจากเขตอ่าวไทยตอนบน มีฤดูปล่อยอสุจิและ ไข่พร้อมกันสูงสุดที่เดือนเมษายน และสิงหาคม ส่วนอ่าวไทยตอนล่าง มีฤดูปล่อยอสุจิและไข่พร้อมกันสูงสุดที่เดือน เมษายน และมิถุนายน และตั้งแต่เดือนกรกฎาคมเป็นต้นไปการผลิต และปล่อยเซลล์สืบพันธุ์ของหอยเพศผู้จาก อ่าวไทยทั้งสองบริเวณมีปริมาณลดลงจนถึงเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคมไม่พบการสร้างอสุจิ แสดงว่าฤดูกาลแพร่พันธุ์ ของหอยหวานบริเวณอ่าวไทยเกิดขึ้นตั้งแต่เดือน มกราคม ถึงมิถุนายน โดยที่อ่าวไทยตอนบนพบยาวนานถึงเดือน สิงหาคม และช่วงปลายปีตั้งแต่กันยายน ถึงธันวาคม อวัยวะสืบพันธุ์หอยหวานเพศผู้อยู่ในระยะพักตัว สอดคล้องกับจาก การศึกษาค่าดัชนีเจริญพันธุ์ (GI) ด้วยการวิเคราะห์เนื้อเยื่อ พบว่าได้ว่าหอยหวานเพศเมียความสมบูรณ์เพศสูงตลอดปี แต่ หอยหวานเพศผู้มีความสมบูรณ์เพศผันแปร คือทั้งอ่าวไทยตอนบนและตอนล่าง เพศผู้มีความสมบูรณ์เพศในช่วง 6 เดือนแรกของปีโดยเริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม ถึงมิถุนายน และลดลงตลอดจนถึงเดือนธันวาคม นอกจากนี้พบว่า สัดส่วน เพศของหอยหวานในเขตทะเลอ่าวไทยตอนบน เท่ากับ 0.62 : 1 (เพศผู้ : เพศเมีย) ซึ่งแตกต่างจาก 1:1 อย่างมีนัยสำคัญทาง สถิติ (P < 0.05)  ส่วนหอยหวานจากอ่าวไทยตอนล่างมีอัตราส่วนเพศผู้ต่อเพศเมียเป็น 0.93:1 ซึ่งไม่แตกต่างจาก 1:1 (P > 0.05)