พฤกษเคมีและกิจกรรมยับยั้งเอนไซม์แซนทีนออกซิเดสของสารสกัดจาก ผลมะม่วงหาวมะนาวโห่

บทคัดย่อ

          ภูมิปัญญาของไทยนำผลมะม่วงหาวมะนาวโห่มาใช้เป็นยาสมุนไพรพื้นบ้านที่มีสรรพคุณหลากหลาย แต่ยังไม่มีผลการวิจัยเชิงเคมีที่ประจักษ์ว่าผลมะม่วงหาวมะนาวโห่ของไทยมีฤทธิ์รักษาโรคเกาต์ได้ งานวิจัยนี้จึงนำสารสกัดผลมะม่วงหาวมะนาวโห่ในระยะผลห่ามและสุกมาศึกษาพฤกษเคมีและฤทธิ์การยับยั้งเอนไซม์แซนทีนออกซิเดส ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของโรคเกาต์ จากการตรวจสอบพฤกษเคมีเบื้องต้นของสารสกัดหยาบเอทานอลพบว่าผลห่ามมีพฤกษเคมี คือ สารประกอบฟีนอลิก แอลคาลอยด์ ฟลาโวนอยด์ เทอร์พีนอยด์ ซาโปนิน และน้ำตาลดีออกซี ส่วนในระยะผลสุกให้ผลใกล้เคียงกันแต่ไม่พบซาโปนิน ผลการทดสอบสารสกัดหยาบผลมะม่วงหาวมะนาวโห่สามารถยับยั้งเอนไซม์แซน- ทีนออกซิเดสได้ โดยพบว่าสารสกัดเอทานอลให้ค่าร้อยละการยับยั้งที่สูงกว่าสารสกัดน้ำ และในสารสกัดหยาบเอทา-นอลระยะผลห่ามมีฤทธิ์การยับยั้งที่สูงกว่าระยะผลสุกเล็กน้อย โดยมีค่า IC₅₀ เท่ากับ 24.0 ± 0.5 และ 28.7 ± 3.7 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ จากระยะการสุกที่ให้พฤกษเคมีต่างกันและมีความสัมพันธ์กับฤทธิ์การยับยั้งเอนไซม์ แซนทีนออกซิเดสมีประโยชน์ในการเลือกช่วงการเก็บ ตลอดจนอาจต้องมีการแยกสารสกัดให้บริสุทธิ์เพื่อพัฒนาเป็นยาสมุนไพรรักษาโรคเกาต์ในอนาคต