การประเมินเสถียรภาพอุโมงค์เชิงปริมาณด้วยดัชนีเสถียรภาพช่องเปิด (SOI)
Main Article Content
บทคัดย่อ
การประเมินเสถียรภาพของอุโมงค์โดยอาศัยเพียงค่าความแข็งแรงไม่สามารถสะท้อนถึงประสิทธิภาพการถ่ายเทแรงของโครงสร้างได้ งานวิจัยนี้ได้นำเสนอการประเมินเชิงปริมาณ "ดัชนีเสถียรภาพช่องเปิด" (Stability of Opening Index - SOI) ซึ่งเป็นดัชนีไร้มิติที่คำนวณจากอัตราส่วนของพลังงานที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการเสียรูปบริเวณช่องเปิดต่อพลังงานทั้งหมดที่โครงสร้างได้รับ โดยอาศัยข้อมูลการเคลื่อนที่รวมสะสมจากการวิเคราะห์ด้วยวิธีไฟไนต์เอลิเมนต์ (Finite Element Method) และทำการตรวจสอบความถูกต้องของผลลัพธ์กับพฤติกรรมการวิบัติที่ได้จากการทดสอบในห้องปฏิบัติการ ผลการศึกษาพบว่าค่า SOI มีความสัมพันธ์เชิงปริมาณที่สอดคล้องกับเสถียรภาพของโครงสร้างอย่างมีนัยสำคัญ ดังนั้น SOI จึงเป็นเครื่องมือเชิงปริมาณที่มีประสิทธิภาพสำหรับวิศวกรในการเปรียบเทียบการออกแบบอุโมงค์ทั้งในด้านรูปทรงและระบบเสริมกำลังได้อย่างเหมาะสม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กงกิจ ยิ่งเจริญกิจขจร (2556). การวิเคราะห์ไฟไนต์อิลิเมนต์ของเสถียรภาพด้านหน้าอุโมงค์แบบไม่ระบายน้ำ
ในดินเหนียว. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธนชนม์ พรหมวิชัย (2564). การวิเคราะห์ไฟไนต์เอลิเมนต์แบบลิมิตสำหรับเสถียรภาพของอุโมงค์สี่เหลี่ยม.
[วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
บุญเทพ นาเนกรังสรรค์. (2552). วิศวกรรมฐานรากและการก่อสร้างอุโมงค์. สำนักพิมพ์วิศวกรรมขอนแก่น.
พัลลภ วิสุทธิ์เมธานุกูล. (2563). คู่มือวิศวกรรมฐานราก. สำนักพิมพ์วิศวกรรมโยธา.
สุเชษฐ์ ลิขิตเลอสรวง. (2550). วิธีไฟไนต์เอลิเมนต์ในงานวิศวกรรมธรณีเทคนิค. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
Bangkokbiznews. (2024). กรณีอุโมงค์รถไฟฟ้าความเร็วสูงถล่ม จ.นครราชสีมา.
https://www.bangkokbiznews.com/news/news-update/1142004
ITD-RT. (2563). รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม โครงการระบบรถไฟทางคู่เพื่อการขนส่งและการ
จัดการโลจิสติกส์ (ระยะที่ 1) แนวเส้นทางช่วงมาบกะเบา–ชุมทางถนนจีระ. การรถไฟแห่งประเทศไทย.
ASTM International. (2023). ASTM C109/C109M–23: Standard test method for compressive
strength of hydraulic cement mortars. ASTM International.
Han, J., Kamber, M., & Pei, J. (2012). Data mining: Concepts and techniques (3rd ed.). Morgan
Kaufmann.
Ingeoexpert. (2023). Tunnel design with PLAXIS 2D and 3D. Retrieved September 11, 2025, from
https://ingeoexpert.com/en/courses-online/tunnel-design-with-plaxis-2d-3d/
Plaxis. (2022). PLAXIS 2D reference manual (Version 22.01). Bentley Systems.
https://communities.bentley.com/products/geotech-analysis/w/wiki/46097/download-plaxis-manuals