Printing Cotton Fabric with Buffalo Dung
Main Article Content
Abstract
This research aimed to study the natural dye extraction process from buffalo dung, investigate mordants for enhancing dye fixation, and analyze the quality of the natural dye derived from buffalo dung, with the goal of developing a commercial prototype. In order to prepare the material for further processing with pre-mixed printing paste, the synthesis method for creating dye from buffalo dung was divided into 11 parts. These procedures included extraction at 90°C for 45 minutes, drying at 150°C for 60 minutes, and grinding into a fine powder. With a Hunter Lab apparatus, CIE (L*a*b*) color measurements were used to assess the use of mordants, particularly alum and ferrous sulfate. The results showed no statistically significant difference at a confidence level of 0.05. The dye's quality was evaluated using ISO 105-C10 Test A 2006 guidelines, and it showed washing fastness levels ranging from 4 to 5, which were classified as good to very good. Abrasion resistance testing under ISO 150-X12 2016 standards revealed that the dye performed better under dry conditions. The findings highlighted the potential of buffalo dung-derived dye in product development for income generation and as a pathway toward product standard certification.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- Content and information in articles published in NKRAFA Journal of Science and Technology are comment and responsibility of authors of articles directly. Journal editorial do no need to agree or share any responsibility.
- NKRAFA Journal of Science and Technology Articles holds the copyright of the content, pictures, images etc. which published in it. If any person or agency require to reuse all or some part of articles, the permission must be obtained from the NKRAFA Journal of Science and Technology.
References
ฝ่ายวิชาการสถาพรบุ๊คส์, โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริธนาคารโค-กระบือ. กรุงเทพมหานคร: สถาพรบุ๊คส์, 2559.
กิตติ กุบแก้ว, ภูมิปัญญาการคัดเลือกควายไทย. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์ปศุสัตว์อินทรีย์ กองบํารุงการสัตว์ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, 2533.
สุภารัตน์ รักชลธี, วรา ชัยนิตย์ และ ภัทธาวุธ มนต์วิเศษ, การพัฒนาสีพลาสติกซอลจาก EVA หรับงานพิมพ์สกรีน. กรุงเทพมหานคร: คณะวิทยาศาสตร์สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง, 2558.
กาวี ศรีกูลกิจ, “ความรู้เรื่องสารขันพิมพ์ผ้า,” วารสารคัลเลอร์เวย์, ปีที่ 8, ฉบับที่ 4, หน้า 42-46, 2545.
Y.H. Lee and H.D. Kim, “Dyeing properties and colour fastness of cotton and silk fabrics dyed with Cassia tora L. extract,” Fibers and Polymers, vol. 5, no. 4, pp.303-308, October 2004.
อภิชาติ สนธิสมบัติ, Textile Chemical Processing กระบวนการทางเคมีสิ่งทอ. ปทุมธานี: คณะวิศวกรรมศาสตร์สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล, 2545.
กนกพรรณ ศักดิ์สุริยา, “ผลของอุณหภูมิและภาระบรรทุกทางชลศาสตร์ต่อการดูดติดของสีรีแอคทีฟโดยวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร,” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่, 2549.
สุนทร ดูริยะประพันธ์, ทักษิณ อาชวาคม, สายันต์ ตันพานิช, ชลธิชา นิวาสประกฤติ, ปรียานันท์ ศรีสูงเนิน และ พีรศักดิ์ วรสุนทรโรสถ, พืชที่ให้สีย้อมและแทนนิน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2545.
สุวานีย์ จันทร์สอาด, การสกัดสีย้อมจากต้นขนุน Artocapus heterophyllus Lamk สำหรับ การย้อมผ้าไหมและ ผ้าฝ้าย. กรุงเทพมหานคร: ภาควิชาเคมีเทคนิคจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.
สรศิกดิ์ เหลี่ยวไชยพันธุ์ และคณะ, การพัฒนาสารย้อมสีธรรมชาติในเขตภาคเหนือตอนบนชุดโครงการสีย้อม
ธรรมชาติ. เชียงใหม่: คณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2543.
เลิศศิริร์ บวรกิตติ, “ศิลปะกับวิทยาศาสตร์,” วารสารราชบัณฑิตยสถาน, ปีที่ 37, ฉบับที่ 4, หน้าที่ 242 -254, ตุลาคม-ธันวาคม, 2555.
ณัฐดนย์ รุ่งเรืองกิจไกร, รัตนพล มงคลรัตนาสิทธิ์, จรูญ คล้ายจ้อย, สุพรรษา ดียัง และ ศศิธร พิสุทธ์รัตน์,
“การพิมพ์ผ้าฝ้ายด้วยแป้งจากหัวบอนและสีปิ๊กเมนท์,” ใน การประชุมวิชาการมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลครั้งที่ 5 การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อยั่งยืน, กรุงเทพมหานคร, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร: 2556.
จรูญ คล้ายจ้อย, รัตนพล มลคลรัตนาสิทธิ์ และ ก้องเกียรติ มหาอินทร์, การออกแบบผลิตภัณฑ์สิ่งทอจากผ้าย้อมใบลำไยเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ในพื้นที่ตำบลยุหว่า อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร, 2557.
R. Mongkholrattanasit, C. Klaichoi, K. Maha-In, K. Ariyakuare and S. Chonsakorn, "Utilization of longan leaf extract for dyeing and UV protection of silk fabric using pre-mordanting method," Advanced Materials Research Vols, pp.438 – 441, September 2014.
C Klaichoi, R Mongkholrattanasit, N Sasivatchutikool and N Rungruangkitkrai, "Fastness and printing properties of cotton fabric printed with natural dye from Acacia Catechu Willd." Advanced Materials Research, vol. 1030, pp 426-429, September 2014.
ศูนย์บันดาลไทย, สีไทยโทนเสน่ห์ไทยเพิ่มมูลค่าธุรกิจ, กรุงเทพมหานคร: กระทรวงวัฒนธรรม, 2558.
นรเทพ โปธิเป็ง,“การประยุกต์ใช้สีธรรมชาติจากดินแดงสำหรับพิมพ์สกรีนบนผ้าฝ้าย,” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, ปทุมธานี, 2563.
ไพรวัลย์ ประมัย, โสรัจวรชุม อินเกต, อรุณลักษณ์ โชตินาครินทร์ และ ผกาวดี ภู่จันทร์, “การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผักแผ่นอบกรอบ,” วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, ปีที่ 8 ,ฉบับที่ 1, หน้า 55-67, มกราคม - มิถุนายน 2566.
วันเซ็ง สิทธิกิจโยธิน, การเตรียมแป้งพิมพ์ด้วยสารเข้มข้นจากเมล็ดพืช สำหรับหมึกพิมพ์ผ้าไหมด้วยสีจากเปลือกมังคุด. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา, 2557.
สาคร ชลสาคร, ศุภนิชา ศรีวรเดชไพศาล และ ชนัญชิดา ณะสม, “การออกแบบหมวกคลุมศรีษะสำหรับป้องกัน
ดวงตาทารกที่มีภาวะตัวเหลืองและได้รับการส่องไฟรักษา,” วารสาร มทร.อีสาร ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, ปีที่ 16, ฉบับที่ 2, หน้า 8-9, พฤษภาคม-สิงหาคม 2566.
กิตติ ศรีนุชศาสตร์, “โครงสร้างและสมบัติวัสดุเสริมแรงเส้นใยแก้วสำหรับสร้างชิ้นส่วนอากาศยานไร้นักบิน,” วารสารนายเรืออากาศวิชาการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, ปีที่ 14, หน้า 20-24, ธันวาคม 2561