เปรียบเทียบลักษณะภายนอกและองค์ประกอบทางเคมีของปลาสลิดในจังหวัดสมุทรปราการกับจังหวัดสมุทรสาครและจังหวัดสมุทรสงคราม

บทคัดย่อ

จังหวัดสมุทรปราการมีหนึ่งในผลผลิตทางการเกษตรที่เป็นสินค้าประจำท้องถิ่นได้แก่ “ปลาสลิด” ซึ่งมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักของคนทั้งประเทศในชื่อของปลาสลิดบางบ่อ โดยปัจจุบันพบว่ามีปริมาณลดลงไปอย่างมาก สาเหตุหลักมาจากพื้นที่เลี้ยงลดลง จึงต้องมีการนำปลาสลิดที่เลี้ยงจากบริเวณจังหวัดใกล้เคียงมาแปรรูปขายแทน ส่งผลให้ผู้บริโภคเกิดความไม่แน่ใจว่าปลาสลิดที่วางขายเป็นปลาสลิดบางบ่อแท้หรือไม่ และปลาสลิดบางบ่อแท้มีลักษณะเฉพาะตัวอย่างไร งานวิจัยนี้ได้ศึกษาลักษณะภายนอกรวมทั้งปริมาณโปรตีนและไขมันของปลาสลิดจังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งมีการเลี้ยงอยู่ในบริเวณ 4 อำเภอ คือ อำเภอบางบ่อ อำเภอบางพลี อำเภอเมือง และอำเภอบางเสาธง เปรียบเทียบกับปลาสลิดที่เลี้ยงในจังหวัดสมุทรสาครและจังหวัดสมุทรสงครามโดยเชื่อมโยงกับวิธีการเลี้ยงและลักษณะเฉพาะทางภูมิศาสตร์ ผลการศึกษาบ่งชี้ว่าลักษณะภายนอกของปลาสลิดจังหวัดสมุทรปราการในแต่ละอำเภอมีลักษณะคล้ายกันคือมีขนาดลำตัวเล็กเรียวยาว ด้วยเหตุที่เลี้ยงโดยใช้อาหารตามธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่ทำให้ต้องแหวกว่ายหาอาหารส่งผลให้มีการสะสมของกล้ามเนื้อ นอกจากนี้ยังมีสีตัวออกดำคล้ำซึ่งเข้มกว่าปลาสลิดจากจังหวัดสมุทรสงครามและจังหวัดสมุทรสาครที่มีสีตัวออกดำเหลืองมีโทนสีเข้มน้อยกว่าและมีขนาดใหญ่อวบอ้วนกว่าเมื่อเทียบกับปลาที่มีอายุการเลี้ยงใกล้เคียงกัน เนื่องจากการเลี้ยงแบบเชิงพาณิชย์ใช้อาหารเม็ดสำเร็จรูปเป็นหลักทำให้ปลามีการสะสมของไขมัน ในส่วนองค์ประกอบทางเคมีพบว่าปริมาณไขมันในเนื้อปลาสลิดอำเภอบางเสาธงมีปริมาณไขมันน้อยกว่าอำเภอบางพลีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ P<0.05 แต่เมื่อเทียบกับอำเภอที่เหลือในจังหวัดสมุทรปราการพบว่าไม่แตกต่างกัน แต่อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาในภาพรวมของจังหวัดพบว่าปริมาณไขมันในเนื้อปลาสลิดของจังหวัดสมุทรปราการมีค่าน้อยกว่าจังหวัดสมุทรสงครามและจังหวัดสมุทรสาครอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ P<0.05 ถึงแม้ว่าจะมีปริมาณโปรตีนไม่แตกต่างกันก็ตาม โดยผลจากงานวิจัยนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลเพื่อสร้างการรับรู้ที่ถูกต้องสำหรับผู้บริโภคที่มีความต้องการซื้อปลาสลิดบางบ่อแท้และใช้เป็นข้อมูลประกอบการยื่นจดทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในชื่อของปลาสลิดบ่างบ่อ