ประสิทธิภาพการเก็บกักอุณหภูมิของถุงประคบบรรจุธัญพืชตระกูลถั่วเพื่อการประยุกต์ใช้ในการแพทย์แผนไทย

พชรมน  สอนเจริญ; อดิศักด์ สุมาลี; สุธาสินี  สงวนโภคัย; พชร  ตรีทิพย์ธนากุล; เพ็ญจันทร์  ประจันตะเสน; อชิรกฤษฎ์  วาเสฏฐิรังษี; วิรา นิลดำ; อำภา  คนซื่อ

ผู้แต่ง

พชรมน สอนเจริญ หน่วยวิจัยการแพทย์ไทยเดิม สาขาแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
อดิศักด์ สุมาลี สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมมาธิราช
สุธาสินี สงวนโภคัย บริษัท อีแอลอี (ไทยแลนด์) จำกัด
พชร ตรีทิพย์ธนากุล บริษัท อีแอลอี (ไทยแลนด์) จำกัด
เพ็ญจันทร์ ประจันตะเสน บริษัท อีแอลอี (ไทยแลนด์) จำกัด
อชิรกฤษฎ์ วาเสฏฐิรังษี บริษัท อมตะ โอสถ จำกัด
วิรา นิลดำ หน่วยวิจัยการแพทย์ไทยเดิม สาขาแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
อำภา คนซื่อ หน่วยวิจัยการแพทย์ไทยเดิม สาขาแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

คำสำคัญ:

การบำบัดด้วยความร้อน, ธัญพืชตระกูลถั่ว, การเก็บกักอุณหภูมิ, การแพทย์แผนไทย, ความจุความร้อนจำเพาะ, การแผ่รังสีความร้อน

บทคัดย่อ

การรักษาด้วยความร้อนเป็นวิธีการรักษาอย่างหนึ่งทางการแพทย์แผนไทยที่ใช้ในการบรรเทาอาการปวดของระบบกล้ามเนื้อ ข้อต่อ และระบบไหลเวียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพการเก็บกักอุณหภูมิของถุงประคบร้อนที่บรรจุธัญพืชตระกูลถั่วท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คัดเลือกธัญพืชตระกูลถั่ว 7 สายพันธุ์ ได้แก่ ถั่วเขียว ถั่วพุ่ม ถั่วเหลือง ถั่วแปบ ถั่วขอ ถั่วลิสง และถั่วแดงหลวง นำมาผสมกับถั่วเขียวในอัตราส่วน 1:1 น้ำหนักถุงละ 200 กรัม บรรจุในถุงผ้าฝ้าย ให้ความร้อนด้วยเครื่องไมโครเวฟ 850 วัตต์ เป็นเวลา 2 นาที วัดอุณหภูมิทุก 1 นาที เป็นเวลา 15 นาที ทำการทดลองซ้ำ 9 ครั้ง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการทดสอบความแปรปรวนทางเดียว ผลการวิจัยพบว่าถุงประคบถั่วเขียวผสมถั่วพุ่มมีประสิทธิภาพการเก็บกักความร้อนดีที่สุด โดยมีอุณหภูมิเริ่มต้น 68.00±0.70°C และอุณหภูมิสุดท้าย 37.33±1.41°C การสูญเสียความร้อนเพียง 45.1% สามารถรักษาอุณหภูมิในช่วง 40-45°C ได้นาน 12.5 นาที ซึ่งเป็นช่วงอุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับการบำบัดทางกายภาพ การวิจัยนี้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของธัญพืชตระกูลถั่วที่สามารถใช้เป็นสื่อเก็บกักความร้อนในถุงประคบร้อนที่มีประสิทธิภาพสำหรับการแพทย์แผนไทย และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลผลิตทางการเกษตรท้องถิ่น

เอกสารอ้างอิง

Daga H, Raval S, Toshikhane H, Jethava N. Material and methods of different heat therapy. World J Pharm Res 2019;8(13):152-68.

Chou R, Gordon DB, de Leon-Casasola OA, Rosenberg JM, Bickler S, Brennan T, et al. Management of postoperative pain: A clinical practice guideline from the American pain society, the American Society of Regional Anesthesia and Pain Medicine, and the American Society of Anesthesiologists’ committee on regional anesthesia, executive committee, and administrative council. J Pain 2016;17:131–57.

Brewer GJ, Chen M, Rodriguez K. The science of heat therapy. Biomedical Odyssey [Internet]. 2023 [cited 2025 May 27]. Available from: https://biomedicalodyssey.blogs.hopkinsmedicine.org/2023/12/the-science-of-heat-therapy/

กระทรวงการต่างประเทศ. นวดไทย ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การยูเนสโก [อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 27 พ.ค. 258]. เข้าถึงได้จาก: https://www.mfa.go.th/th/content/113200-“นวดไทย”-ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การยูเนสโก%3Fpage=5d5bd3c915e39c306002a90d&menu=5d5bd3c915e39c306002a90e

Ayurah. Thai herbal compress massage for herbal healing. Ayurah Spa & Wellness Centre [Internet]. 2023 [cited 2025 May 27]. Available from: https://www.aleenta.com/blog/thai-herbal-compress-massage-for-herbal-healing/

How to make a warm compress at home and when to use it. Healthline [Internet]. 2023 [cited 2025 May 27]. Available from: https://www.healthline.com/health/how-to-make-a-warm-compress

Petrofsky J, Berk L, Bains G, Khowailed IA, Hui T, Granado M, et al. Moist heat or dry heat for delayed onset muscle soreness. J Clin Med Res 2013;5(6):416-25.

Healthline. Hot and cold packs A thermochemistry activity. Carolina Biological Supply [Internet]. 2024 [cited 2025 May 27]. Available from: https://www.carolina.com/teacher-resources/Interactive/hot-and-cold-packs-a-thermochemistry-activity/tr29415.tr

Lee G. Evidence-Based Strategies for Warm Compress Therapy in Meibomian Gland Dysfunction. Ophthalmol Ther 2024;13:2481-93.

Chan KY, Tsai WC, Chiang CY, Sheu ML, Huang CY, Tsai YC, et al. Ameliorative Potential of Hot Compress on Sciatic Nerve Pain in Chronic Constriction Injury-Induced Rat Model. Front Synaptic Neurosci 2022;14; 1-12.

Matouk A, El-Kholy M, Tharwat A, Shamala S. Thermal Properties of some Legume Seeds. j soil sci agric eng 2018;9(7):261-7.

Adeyanju J, Abioye A, Adekunle A, Ajala A, Oloyede A, Afolayan E. Assessment of Physical and Thermal Properties of Velvet Bean (Mucuna pruriens) as Potentials for Development of Processing Machines. FUOYE J Eng Technol 2022;7(2):122-5.

Ge J, Sun C, Chang Y, Li S, Zhang Y, Fang Y. Understanding the differences in heat-induced gel properties of twelve legume proteins: A comparative study. Food Res Int 2022;163:112134.

Fasina O, Tyler B, Pickard M, Zheng G, Wang N. Effect of infrared heating on the properties of legume seeds. Int J Food Sci Technol 2001;36:79-90.

Ricci L, Umiltà E, Righetti M, Messina T, Zurlini C, Montanari A, et al. On the thermal behavior of protein isolated from different legumes investigated by DSC and TGA. J Sci Food Agric 2018;98(14):5368-77.

Arku AY, Aviara NA, Ahamefula SC. Specific heat of selected legumes and cereal grains grown in North Eastern Nigeria. Arid Zone J Eng Technol Environn 2012;8:105-44.

Ravikanth L, Jayas D, Alagusundaram K, Chelladurai V. Measurement of thermal properties of mung bean (Vigna radiata). Transactions of the ASABE 2012;55: 2245-50.

Gu Y, Chen B, Xu R, Liu T, Huangfu J, Zhou F, et al. Effects of heat treatment at different moisture of mung bean flour on the structural, gelation and in vitro digestive properties of starch. Food chemistry 2024;443:1-11.

องค์กรสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. ข้อมูลทรัพยากร : สถิติการเกษตรของประเทศไทย ปี 2567. [อินเตอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 27 พ.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://data.go.th/dataset/dataoae3101

Jongdee S, Fukai S, Cooper M. Identification of superior soybean cultivars through the indication of specific adaptabilities within duo-environments for year-round soybean production in Northeast Thailand. Agronomy 2021;11(3):585.

How to make a warm compress: Wet and dry options. Verywell Health [Internet]. 2024 [cited 2025 May 27]. Available from: https://www.verywellhealth.com/how-to-make-a-warm-compress-8706876

ไอลดา ชินทร์นลัย, มารศรี เกตุสีระ, น้ำทิพย์ สาลีพวง. ประสิทธิภาพของถุงร้อนธัญพืชในการเตรียมอุณหภูมิและเก็บรักษาอุณหภูมิ. TUH Journal online 2564;6(3):1-11.

Liu Y, Li J, Zhu Y, Jones A, Rose R, Song Y. Heat Stress in Legume Seed Setting: Effects, Causes, and Future Prospects. Front.Plant Sci 2019;10:938.

Dutta A, Trivedi A, Nath C, Gupta D, Hazra K. A comprehensive review on grain legumes as climate-smart crops: challenges and prospects. Environ Chall 2022;7:1-13.

Allen E, Alvarez S. International Rules for Seed Testing 2020; The International Seed Testing Association: Bassersdorf, Switzerland, 2020.

Rishi A, Huff K, Han S, Mai T, Zhao Y, Jang Y, et al. Validation of the AtlasTM Campylobacter Detection Assay: AOAC Performance Tested Method SM 032101. Journal of AOAC International 2021;104(6):1620-33.

Branković-Radojčić D, Milivojević M, Petrović T. Differences in national and international seed testing rules. Selekcija i semenarstvo 2023;29(2):25-38.

Tang J, Feng H, Lau M. Microwave heating in food processing. In: Sun DW, editor. Thermal food processing: new technologies and quality issues. Boca Raton: CRC Press; 2006.

FDA U.S. Food and Drug Administration. Microwave Ovens [Internet]. 2023 [cited 2025 May 27]. Available from: https://www.fda.gov/radiation-emitting-products/resources-you-radiation-emitting-products/microwave-ovens#:~:text=Microwave%20Oven%20Safety%20Standard,-Through%20its%20Center&text=A%20Federal%20standard%20(21%20CFR,level%20known%20to%20harm%20people.

ASTM E1-14 (2020). Standard specification for ASTM liquid-in-glass thermometers. West Conshohocken, PA: ASTM International; 2020.