เทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตมันสำปะหลังในจังหวัดเลย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
มันสำปะหลังเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความสำคัญต่อประเทศไทย แต่เกษตรกรยังคงประสบปัญหาผลผลิตต่อไร่ต่ำ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมตามหลักการเกษตรแม่นยำ (Precision Agriculture) ในการบริหารจัดการปัจจัยการผลิตที่สำคัญ คือ ธาตุอาหารพืชและน้ำ ประกอบด้วยเทคโนโลยีการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและระบบน้ำหยดอัตโนมัติ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตมันสำปะหลังในแปลงต้นแบบทั้ง 10 แปลง ตั้งอยู่ในพื้นที่ 5 อำเภอของจังหวัดเลย วิธีการศึกษาประกอบด้วย การออกแบบปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน โดยเฉพาะธาตุอาหารหลัก (N, P, K) และอินทรียวัตถุ (OM) ของแต่ละแปลง การออกแบบและติดตั้งระบบน้ำหยดตามคุณลักษณะของแปลง การปลูกมันสำปะหลังตามเทคโนโลยีที่ออกแบบไว้ในฤดูกาลผลิตปี 2567/2568 และการประเมินประสิทธิภาพการผลิตโดยวัดผลผลิตหัวมันสด เปอร์เซ็นต์แป้ง และปริมาณแป้งต่อไร่
ผลการวิจัยพบว่า การใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมทำให้ผลผลิตหัวมันสดเฉลี่ยเท่ากับ 7,275 กก./ไร่ สูงกว่าวิธีการปลูกของเกษตรกรโดยเพิ่มขึ้น 3,905 กก./ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 53.68 นอกจากนี้ เปอร์เซ็นต์แป้งเฉลี่ย 26.13% เพิ่มขึ้นร้อยละ 7.77 และปริมาณแป้งต่อไร่เฉลี่ย 1,903.26 กก./ไร่ เพิ่มขึ้นร้อยละ 57.30 โดยทุกแปลงต้นแบบมีผลผลิตเพิ่มขึ้น แปลงที่ 3 ให้ผลผลิตหัวมันสดสูงสุด 7,866 กก./ไร่ ในขณะที่แปลงที่ 9 มีความแตกต่างจากวิธีของเกษตรกรมากที่สุด 4,645 กก./ไร่ การวิเคราะห์ความแปรปรวนแสดงว่าผลผลิตหัวมันสด เปอร์เซ็นต์แป้ง และปริมาณแป้งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 เทคโนโลยีที่เหมาะสมนี้สามารถนำไปขยายผลเพื่อเพิ่มผลผลิตมันสำปะหลังและเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรได้อย่างยั่งยืน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมชลประทาน. (2568). “ปริมาณการใช้น้ำของพื้นอ้างอิง.” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://water.rid.go.th/hwm/cropwater/CWRdata/ETo/index.htm สืบค้น 10 มีนาคม 2568
วัลลีย์ อมรพล, เทอดศักดิ์ อนากาศ, ศุภกาญจน์ ล้วนมณี และคณะ. (2556, พฤษภาคม-สิงหาคม). “การจัดการธาตุอาหารพืชที่เหมาะสมเพื่อการผลิตมันสำปะหลังในดินทรายชุดดินสัตหีบ.” วารสารวิชาการเกษตร. 31(2) : 167-179.
ศิริวรรณ เฟื่องเพียร และคณะ. (2550). ขนาดและตัวอย่างสุ่มที่เหมาะสมสำหรับประเมินผลผลิตมันสำปะหลังในไร่เกษตรกรจังหวัดระยองและจังหวัดใกล้เคียง. กรุงเทพฯ : กรมวิชาการเกษตร.
ศุภกาญจน์ ล้วนมณี, สมฤทัย ตันเจริญ, ชัชธนพร เกื้อหนุน และคณะ. (2564). คำแนะนำในการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินสำหรับพืชไร่เศรษฐกิจ: เอกสารวิชาการ. กรุงเทพฯ : กรมวิชาการเกษตร กองวิจัยพัฒนาการผลิตทางการเกษตร.
สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร. (2564). เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตมันสำปะหลังด้วยเทคโนโลยี. ปทุมธานี : สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน. (2547). คู่มือการวิเคราะห์ตัวอย่างดิน น้ำ ปุ๋ย วัสดุปรับปรุงดิน และการวิเคราะห์เพื่อตรวจรับรองมาตรฐานสินค้า เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : กรมพัฒนาที่ดิน.
สรัชนา ประวันเน. (2558). การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ทางการเงินเพื่อการลงทุนในระบบน้ำหยดสำหรับการเพาะปลูกการผลิตมันสำปะหลัง : กรณีศึกษาอำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี. การศึกษาค้นคว้าอิสระ ปริญญาเศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
สุพัตรา ชาวกงจักร์, นิมิตร วงศ์สุวรรณ, ศศิธร ประพรม และ คณะ. (2566). “ลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมี และเพิ่มผลผลิตมันสำปะหลัง ด้วยเทคโนโลยีการใช้ปุ๋ยในแหล่งปลูกจังหวัดกาฬสินธุ์.” วารสารแก่นเกษตร. suppl (1): 116-123.
สุภกร หาญสูงเนิน. (2557). เทคนิคใหม่ในการวัดปริมาณแป้งในหัวมันสำปะหลังสดโดยอาศัยคุณสมบัติความเป็นฉนวน: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
สายน้ำ อุดพ้วย, จิณณจาร์ หาญเศรษฐสุข และ วลัยพร ศะศิประภา. (2567). “ผลของปุ๋ยโพแทสต่อผลผลิตและคุณภาพแป้งของมันสำปะหลังที่ปลูกในดินร่วนปนทราย จังหวัดกำแพงเพชร.” วารสารเกษตรและอาหาร มรวอ. 3(1): 17-27.
เสาวนุช ถาวรพฤกษ์, สุเทพ ทองแพ และ เพชรดา ปินใจ. (2557). KU Research Weekly. ชุดตรวจสอบปริมาณอินทรียวัตถุในดินภาคสนาม ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
เอนกพงศ์ จำปา และวิทยา ตรีโลเกศ. (2561). “การประยุกต์ใช้อัตราและสูตรปุ๋ยเคมีที่แตกต่างกันในการปลูกมันสำปะหลัง KU 50 ในดินทราย.” วารสารดินและปุ๋ย. 40(1) : 45-54.
Food and Agriculture Organization. (2013). Save and grow: Cassava: A guide to sustainable production intensification. FAO.
Kaweewong, J., Kongkeaw, T., Tawornprek, et al. (2013). “Nitrogen requirements of cassava in selected soils of Thailand.” Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics. 114(1) : 13–19.
Leitch, A., Anusontpornperm, S., Thanachit, S., et al. (2023, May). “Cassava Response to Phosphorus Fertilizer in Warin Soil Series Amended with Cassava Tails and Stalk-Bentonite Mixture.” Trends in Sciences. 20(5): 4885.
Munsell Color Company. (2016). “Munsell soil color chart [PDF].” [Online]. Available : https://soils.uga.edu/files/2016/08/Munsell.pdf Retrieved September 12, 2024.
Piyachomkwan, K., and Tanticharoen, M. (2011). “Cassava industry in Thailand: Prospects.” Journal of the Royal Institute of Thailand._3(1) : 160–170.
Polthanee, A. and Srisutham, M. (2018). “Growth, yield and water use of drip irrigated cassava planted in the late rainy season of Northeastern Thailand.” Indian journal of agriculture research. 53(5): 554-559.
R Core Team. (2025). R: A language and environment for statistical computing [Computer software]. Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing.
Sassapol, O., Kaewprachum, A., and Chareonrat, T. (2020). “Factors affecting cassava yield gap in Thailand.” Khon Kaen Agriculture Journal._48(Suppl. 1) : 1135–1142.
Xintai Xie. (2018). Fertigation for cassava production under drip irrigation system. Degree of Doctor of Philosophy in Crop Science, Suranaree University of Technology.
